Zespół kanału nadgarstka
Zespół kanału nadgarstka, zwany również zespołem cieśni nadgarstka, stanowi najczęstszą neuropatię uciskową kończyny górnej. Jest wynikiem ucisku nerwu pośrodkowego w miejscu jego przebiegu przez wąską przestrzeń u podstawy ręki zwany kanałem nadgarstka. Za czynniki predysponujące uważa się m.in. stany zapalne pochewek ścięgien zginaczy, przebyte urazy ręki, reumatoidalne zapalenie stawów, cukrzycę czy zaburzenia hormonalne. Zespół ten często występuje u operatorów urządzeń wibracyjnych czy osób wykonujących pracę biurową (np. informatycy). Pierwsze objawy pojawiają się zwykle po 50 roku życia.
Przewlekły ucisk prowadzi do zmian strukturalnych nerwu zaburzających przewodnictwo impulsów nerwowych. Najczęstszymi objawami są: parestezje (mrowienie i drętwienie), osłabienie czucia oraz dolegliwości bólowe dłoniowej w obrębie powierzchni palców I-III oraz połowy palca IV. Rzadziej dochodzi do osłabienia funkcji chwytnej ręki objawiającej się wypadaniem przedmiotów. Typowe dla zespołu kanału nadgarstka jest zaostrzanie objawów nocą, często wybudzające chorego ze snu. Przewlekły, nieleczony zespół kanału nadgarstka prowadzi do nieodwracalnych zmian struktury nerwu pośrodkowego.
W przypadkach zespołu kanału nadgarstka o łagodnych, krótkotrwałych objawach zaleca się próbę leczenia zachowawczego. Obejmuje ono odciążanie ręki, stosowanie ortezy unieruchamiającej rękę w pozycji wyprostnej oraz rehabilitację. W przypadku nieskuteczności powyższych metod, bądź jeśli dolegliwości cechuje znaczne nasilenie, postępowaniem z wyboru jest leczenie operacyjne.
najczęściej zadawane pytania
Kluczowe znaczenie ma wynik specjalistycznego badania przedmiotowego. Występowanie nasilonych objawów charakterystycznych dla zespołu kanału nadgarstka jest najważniejszym czynnikiem kwalifikujących pacjenta do leczenia chirurgicznego. W wybranych przypadkach klinicznych wskazane jest wykonanie badań obrazowych ręki (USG, RTG, elastografia) oraz testów elektrodiagnostycznych nerwów obwodowych. W przypadku stwierdzenia odchyleń w badaniach dodatkowych, bez obecnych dolegliwości klinicznych, zalecam leczenie zachowawcze i okresowe wizyty kontrolne.
Celem chirurgicznego leczenia jest przecięcie więzadła poprzecznego nadgarstka przez co uzyskuje się odbarczenie uciśniętego nerwu pośrodkowego w kanale nadgarstka. Zabieg może być przeprowadzony metodą klasyczną bądź endoskopową. Metoda klasyczna zakłada wykonanie 5 cm nacięcia dłoniowej powierzchni ręki. W drugiej metodzie, przecięcie więzadła wykonywane jest pod kontrolą endoskopu wprowadzonego przez nacięcie ręki o długości około 2 cm. Oba rodzaje zabiegów przeprowadzane są w znieczuleniu miejscowym ręki.
Każda z dostępnych opcji leczniczych jest szczegółowo omawiana podczas konsultacji przedoperacyjnej. Obie techniki operacyjne cechują zbliżone wyniki leczenia. Wyższość techniki endoskopowej polega na krótszym okresie rekonwalescencji operowanej ręki przez co możliwy jest szybszy powrót do czynności sportowych oraz zawodowych. W większości przypadków klinicznych istnieje możliwość dowolnej z dwóch metod.
Należy podkreślić, że celem leczenia operacyjnego nie jest naprawa nerwu uszkodzonego w wyniku długotrwałego ucisku tylko stworzenie mu optymalnych warunków do podjęcia procesu regeneracji (samonaprawy). W bardzo zaawansowanych postaciach, zniszczenia nerwu mogą być na tyle duże, że poprawa może być nieznaczna a zysk wynikający z zabiegu stanowić będzie zahamowanie postępu choroby. Podczas konsultacji przedoperacyjnej, na podstawie badania przedmiotowego i badań dodatkowych, informuję pacjenta o zakresie spodziewanych wyników leczenia.
W zdecydowanej większości przypadków leczenie chirurgiczne zapewnia bardzo dobre rezultaty. Zazwyczaj już po pierwszej dobie pacjent zauważa ustąpienie dolegliwości bólowych ręki związanych z zespołem kanału nadgarstka. Wynika to z odbarczenia uciśniętego nerwu. Natomiast poprawa czucia i ustąpienie parestezji (drętwienie, mrowienia) jest zależna od procesu samonaprawy nerwu, który może trwać od kilku do kilkunastu miesięcy.
Bardzo ważne jest stosowanie się do zaleceń pooperacyjnych. Kluczowe jest oszczędzanie operowanej ręki. W przypadkach zaawansowanej postaci choroby zaleca się również rehabilitację.
Uzyskane efekty operacji są w zdecydowanej większości stałe. Wyniki badań pokazują jednak, że u niewielkiego odsetka osób, choroba może nawrócić. Dotyczy to głównie pacjentów którzy nie zastosowali się do zaleceń pooperacyjnych, doznali urazów operowanej ręki bądź cierpią na chorobę reumatyczną (np. RZS). Nawrót choroby wymaga przeprowadzenia kolejnej operacji która może być rozszerzona o oczyszczenie nerwu z blizny a także przeszczep własnej tkanki tłuszczowej pacjenta do kanału nadgarstka.
Zabieg wykonywany jest w trybie jednodniowym. Po zabiegu pacjent jest podany krótkiemu okresowi obserwacji przez wykwalifikowany personel medyczny. W przypadku braku przeciwskazań, wypisywany jest z kliniki z zaleceniami pooperacyjnymi.
Wskazana jest elewacja operowanej ręki przez okres 2 tygodni po zabiegu. Niekiedy wskazane jest również stosowanie unieruchomienia ręki w longecie bądź ortezie. Przez kilka dni po zabiegu może utrzymywać się obrzęk oraz niewielka tkliwość ręki. Ewentualnie występujące dolegliwości bólowe mają niewielkie nasilenie i mogą być traktowane lekami przeciwbólowymi dostępnymi bez recepty.
Operacja nie wyłącza ręki z codziennych funkcji. Wskazane jest natomiast jej oszczędzanie przez
Wskazana jest intensywna rehabilitacja ręki w okresie pooperacyjnym. W przypadku operacji metodą klasyczną („na otwarto”) powrót do pracy następuje z reguły po 8-10 tygodniach w przypadku ciężkich czynności zawodowych i po 4-6 tygodniach w przypadku lekkiej pracy biurowej. W przypadku leczenia techniką endoskopową powrót do lekkiej pracy możliwy jest już po okresie 3 tygodni od zabiegu.
Zabieg związany jest z wykonaniem niewielkiego nacięcia dłoniowej powierzchni ręki. Blizna pooperacyjna po kilku miesiącach jest niemal niewidoczna.